یوهان سباستیَن باخ

باخ:موسیقی هارمونی دلپذیری است برای آشکاری شکوه  خداوند

 متولد۲۱ مارس ١۶٨۵- فوت٢٨ ژوئیه ١٧۵٠

خانواده باخ احتمالا از نظر موسیقی پرثمرترین خانواده در تاریخ هنر به شمار می آیند و یوهان سباستین باخ بزرگترین فرد این خانواده است ،همچنانکه باید براستی چون والاترین موسیقی دانان،گرامی داشته شود.البته گروه قابل توجهی مرکب از عموها،پسرعموها ،خواهرزادگان،برادرزادگان و پسران ،پیش از باخ بزرگ و پس از وی در شکل بخشیدن مسیر اندیشه موسیقی اروپایی نقشی ایفا کرده اند و سهمی بر عهده داشته‌اند.یوهان سباستین باخ در شهر آیزناخ آلمان ،در تاریخ 21 مارس 1685،زاده شد.وقتی به دهسالگی رسید هم پدر و هم مادرش از دنیا رفتند .

پدرش به عنوان نخستین معلم موسیقی دروسی در ویلن به او آموخت و یوهان سباستین پس از مرگ پدر و مادرش در منزل برادرش یوهان کریستف اقامت گزید و فراگیری موسیقی را دنبال کرد .هنوز کودک بود که با نسخه برداری از روی نسخه دست نویس پارتیسیون چند اثر از ساخته های آهنگسازان رادیکال در روشنایی مهتاب چشمانش سخت آسیب دید و تا پایان عمر از ضعف بینایی در رنج بود.وقتی 15 ساله بود صدای سوپرانوی لطیف وی موجب شد یک بورس تحصیلی در رشته موسیقی از طرف کلیسا سنت میکائیل در شهر لونبورگ نصیبش گردد.در آن زمان ،یکی از بزرگترین استادان موسیقی ارگ نواز هلندی موسوم به راینکن بود و باخ از فرط شوقی که به شنیدن آثاری توسط نوازندگان استاد داشت ،چندبار از شهر لونبورگ پیاده تا هامبورگ راه سپرد تا از نوازندگی راینکن روی ارگ محظوظ گردد و نکته ها فراگیرد .

در دهه بین 1707 و 1717 ،باخ هر زمان در یکی از دربارهای پرنس نشین ها‌ی آلمانی در مقامهای گوناگون انجام وظیفه می‌کرد .از جمله او را به عنوان ارگ نواز در شهرهای ارنشتاد ،مولهازن و وایمار و سپس در مقام نوازنده ارگ همراه با دسته ارکستر در شهرهای لایپزیک و درسدن می‌یابیم.باخ برای نخستین بار در اکتبر سال 1707 ازدواج کرد ، همسرش ماریا باربارا باخ نام داشت .ثمره این ازدوج ویلهلم فریدمن و کارل فیلیپ امانوئل بودند که هردو در زمره آهنگسازان نامدار زمان خود بودند.

بین سالهای 1717 تا 1721 ،باخ را در مقام سرپرست دستگاه موسیقی و نوازنده طراز اول دربار شاهزاده لئوپولد در شهر آنهالت کوتهن می‌بینیم .

در سال 1719 باخ از شهر هاله دیداری کرد به امید آنکه در آنجا با هندل ملاقات کند،ولی چنین فرصتی نصیبش نشد زیرا اندک زمانی پیش از آن ،هندل هاله را به سمت لندن ترک گفته بود.

 همسر باخ در سال 1720 بدرود زندگی گفت و باخ سال بعد برای بار دوم ازدواج کرد.همسر دومش موسوم به آنا ماگدلنا دختر ترومپت نواز شهر «وایسن فلز» بود.آنا ماگدالن خود موسیقی دانی پرمایه و خوش قریحه بود که قسمتهای مختلف بسیاری از کانتاتهای باخ را پرداخت .در سال 1723،باخ در مقام ارگ نواز و سرپرست و مدیر دسته موسیقی کلیسای سن توماس در شهر لایپزیک منصوب شد و آن مقام شریف و مهم را برای بیست و هفت سال ،تا پایان عمر برای خویش محفوظ داشت.

زمانی که در دربار لایپزیک به خدمت اشتغال داشت،بارها اجازه یافت به مرخصی برود از این فرصتها برای سفر به شهر درسدن سود می‌جست و در آن شهر ،آخرین اپراهای ایتالیایی را که بر روی صحنه آورده میشد می‌شنید و محظوظ می‌گشت .در ماه مه سال 1747 ،بنا به دعوت فردریک کبیر به شهر پوتسدام سفر کرد .در آنجا روی پیانوهای متعدد و گوناگون ساخت «زیلبر من» که در قصر پادشاه وجود داشت قطعاتی به صورت فی‌البداهه اجرا کرد ،در حالی که پادشاه و اعضای دسته ارکستر سلطنتی ،باخ را از یک سالن به سالن دیگر همراهی می‌کردند .تا آن زمان کلیه تصنیفات باخ برای سازهای غیر زهی و غیر بادی بر روی ارگ ،هارپسیکورد و کلاویکورد انجام گرفته بود و بنابراین برای نخستین بار باخ فرصت آن را می‌یافت که روی پیانویی نوازندگی کند .چون پیانو سازی بود که به تازگی در عرصه سازهای موسیقی نمودار شده بود و فقط در دسترس دربارها ،و بعضی خانواده های اشرافی قرار داشت.

روز بعد باخ روی ارگ بزرگ و مشهور شهر پوتسدام نوازندگی کرد و براساس تمی که توسط پادشاه پیشنهاد شده بود و در پشت همان ارگ ،یک فوگ شش قسمتی ،چندین کانن و یک تریو برای فلوت ،ویلن و کنترباس تصنیف کرد.مجموعه این قطعات ،مشهور به موسیقی تقدیمی باخ به فردریک کبیر اهداء شد.

در سال 1749 ،باخ دو بار  تحت عمل جراحی قرار گرفت تا بینایی خود را بازیابد .چشمان باخ که از دوران کودکی صدمه دیده و ضعیف شده بود در سالهای میان سالی نیز در اثر آنکه از آثار خودش و سایر آهنگسازان نسخه برداری می‌کرد و از اثر مشهور و والای خویش تحت عنوان هنر فوگ با چاپ باسمه‌ای نسخه هایی پدید می آورد ،ضعیفتر شده بود .متاسفانه آن دو عمل جراحی نتیجه‌ای مطلوب حاصل نکرد و باخ یکسره دستخوش نابینایی شد .از طرفی سلامتش که سالها با بنیه‌ای قوی همراه بود با شتاب رو به فتور نهاد.در دهم ژوئیه سال 1750،بینیه باخ به وضعی معجزآسا بهبود یافت ولی ظرف سه هفته بعد از آن تاریخ ،باخ در اثر خونریزی مغزی بدرود حیات گفت .

باخ دردوران زندگیش به عنوان آهنگساز شهرتی نداشت و فقط شمار اندکی از آثارش در آن هنگام به چاپ رسید و انتشار یافت .نزدیک هشتاد سال بعد از درگذشت باخ،به سال 1829،وقتی فلیکس مندلسن رهبری اولین اجرای پس از مرگ باخ را از اثر ممتاز وی به نام پاسیون به روایت متای قدیس عهده دار شد دوستداران موسیقی تازه متوجه شدند که باخ چه نابغه بزرگی در عالم موسیقی و آهنگسازی بوده است .  

برگرفته از 101 اثر ممتاز از بزرگان موسیقی اثر مارتین بوک اسپین